«ترال» بلای جان صیادان، ماهیگیران بلوچ محلی ۱۶ سال در انتظار گرفتن مجوز صید!

چابهار-صید «ترال» در حالی این روزها از سوی مسئولان شیلات به عنوان روشی برای افزایش بهره‌وری معرفی می شود که همچنان موجب بروز مشکلات فراوان برای صیادان و محیط زیست منطقه شده است.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – سید امیرحسین عظیمی: صید «ترال» و کشتی‌های اصطلاحاً «ترالر» یکی از پر بحث‌ترین موضوع‌ها در صید و صیادی هستند و صیادان هرچند با اعمال محدودیت و شروط زیاد، به «ترالرها» و صیدشان خوش‌بین نیستند. صیادان چابهار و کنارک به جهت اهمیت بنادرشان در قطبیت و تأمین عمده نیاز صید و صیادی ایران، همیشه به صید ترال با نگاهی بدبینانه نگریستند البته با پیشینه‌ای که از ترال سراغ داشتند حق‌هم دارند که بدبین باشند.

تا دوسال قبل ۶۰ «ترالر» دریا را جارو می‌کردند

رئیس هیئت مدیر اتحادیه صیادی‌های چابهار و کنارک می‌گوید: تا دو سال قبل، ترال‌ها و صید ترال بلای جان صیادان چابهار و کنارک بودند، حدود ۶۰ فروند ترالر به آب‌های عمان می‌آمدند و با تورهای کف روب خود هرچه بود و نبود جارو می‌کردند. ناخدا افشار در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌افزاید: بعدها با شکایت صیادان و ورود دادستانی کنارک جلوی این ترالرها گرفته شد و نوع، زمان و مکان صید آن‌ها تغییر کرد و تعداد آن‌ها از ۶۰ فروند به ۱۶ فروند کاهش یافت. وی تصریح می‌کند: این ۱۶ فروند ترالری که هم‌ اکنون در آب‌های عمان به صید می‌پردازند با شرایط و محدویت‌های خاصی صید می‌کنند و شیلات به صیادان قول داده در صورتی که از محدودیت‌ها عبور کنند با آن‌ها برخورد کند.

محدویت‌ها و شرایط ترالرها را مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان بیشتر تشریح می‌کند.، هدایت الله میرمیرادزهی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: اولا صید ترال با آن ‌روش قدیمی دیگر منسوخ شده و تور ترالرها به‌ کلی اصلاح شده و به تور میانی تغییر کرده است و ثانیا تمام کشتی‌های ترال که در آب‌های عمان به صید می‌پردازند متعلق به ایران هستند که از سایر سواحل به اینجا می‌آیند. می‌افزاید: کشتی‌های ترال موظفند با تورهای میانی در اعماق ۲۰۰ متری و با فاصله ۱۰ مایلی از ساحل فقط ماهی‌های غیرماکول صید کنند و علاوه‌ بر این‌ها برای ترالرها مجوزهای ۴۵ روزه با تعهد محضری صادر می‌شود تا از نقاطی که برایشان تعریف نشده صید نکنند و در صورت تخلف با آن‌ها از سوی کمیسیون تخلفات شیلاتی برخوردی قاطع صورت می‌گیرد.

میرمرادزهی تصریح می‌کند: استفاده از ۲ ناظر یکی از موسسه تحقیقاتی شیلاتی و دیگری نماینده خود صیادان از جمله دیگر شرایط صید ترال است و در صورتی هم که افراد بومی اینجا متقاضی صید ترال باشند، مجوزهای لازم برای آن‌ها هم صادر می‌شود. مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان می ‌گوید: همانطور که گفتم ماهی‌هایی که ترالرها صید می‌کنند عمدتا ماهی‌های غیرماکول است که به‌ دلیل ملاحضات شرعی مورد استفاده مسلمانان نیست که شامل ماهی مرکب، سفره‌ماهی، مارماهی، یال اسبی، خرچنگ، صدف، گربه‌ماهی و از همه مهم‌تر «فانوس ماهیان» می‌شود.

صید مشروط ترال به‌نوعی افزایش بهره‌وری از دریاست

میرمرادزهی اضافه می‌کند: صید عمده ترالرها «فانوس ماهیان» هستند که در صورتی که در آب‌های ۱۰ مایلی صید نشوند یک‌ سال بعد خود می‌میرند؛ علاوه‎‌ بر آن صید ترال با رعایت شرایطی که ذکر کردم برای ما به ‌نوعی افزایش بهره وری از دریاست چرا که  صیادان ما هم‌ اکنون از ۱۰ درصد ذخایر دریا استفاده و بقیه بلا استفاده است. وی خاطرنشان می‌کند: استفاده از کشتی‌های ترال و کشتی‌های بزرگ صید صنعتی موجب می‌شود از همه ذخایر دریا چه مأکول و چه غیرمأکول برداشت کنیم چرا که درصورتی ‌که ما برداشت نکنیم این‌ماهی ها به‌جای دیگر می‌روند و مورد استفاده صیادان دیگر کشورهای حاشیه اقیانوس هند قرار می‌گیرند.

مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان با اشاره به ارزآوری صید ترال می‌گوید: صید هدف کشتی‌های ترال ماهی‌های غیرماکول است که ما همه آن‌ها را به کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا صادر می‌کنیم. وی اضافه می‌کند: سالانه بیش از ۲۵۰ هزار تن ماهی توسط صیادان چابهار و کنارک صید می‌شود که حدود ۱۵ هزار تن آن مربوط به ترالرهاست و این میزان صید به کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا شامل ویتنام، سریلانکا، تایلند و چین صادر می‌شود که سالانه ۱۵۰ میلیون دلار ارزآوری برای کشور دارد.

صیادان محلی ۱۶ سال در انتظار گرفتن مجوز صید

اما اعطای مجوز مشروط به ترالرها موجب ناراحتی صیادانی شده که می‌گویند: ۱۶ سال است در انتظار مجوز صید برای قایق‌های صیادی خود هستند. یکی از این صیادان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: حدود ۴ هزار قایق صیادی در شهرستان‌های ساحلی چابهار و کنارک ۱۶ سال است که در انتظار مجوز صید قانونی از شیلات هستند و علی رغم درخواست‌های مکرر تاکنون مجوزی برای آن‌ها صادر نشده است. خالد هوت می‎ فزاید: در حالی مجوز صید برای ترالرها صادر می‌شود که ۸ هزار نفر از صیادان محلی با ۴ هزار قایق باید سال‌ها در انتظار مجوز صید بیکار باشند و یا غیرقانونی به صید بروند.  در همین حال مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان پیشتر در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها گفته بود: قایق‌های صیادی در عمق حداکثر ۱۲ مایلی به صید می‌ پردازند و از آنجایی‌که در این محدوده ذخایر دریا اندک و در برخی موارد رو به انقراض هستند، سیاست سازمان شیلات حفظ ذخایر دریا در آب‌های ساحلی است.

هدایت‌الله میرمرادزهی می‌افزاید: در حال حاضر بیش ‎از یک هزار و ۴۰۰ قایق مجوز دار در محدوده آب‌های ساحلی چابهار و کنارک به صید می‌پردازند و درصورتی‌که بیش از این مقدار مجوز صادر شود، به ذخایر دریا آسیب جدی و درگاهی موارد جبران‌ناپذیری را وارد می‌کند؛ کما اینکه هم‌اکنون نیز تعداد زیادی قایق بدون مجوز به روش غیرمجاز در محدوده آب‌های ساحلی به صید می ‌پردازند و تاکنون موجب از بین رفتن برخی از ماهی‌های مولد شده‌اند. مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان درعین‌ حال تصریح می‌کند: سیاست ما تقویت ناوگان صیادی فراساحلی است چرا که در آب‌های فراساحلی و محدوده قانونی کمیسیون تن‌ ماهیان اقیانوس هند (نهاد بین‌المللی ناظر بر صیادی در محدوده اقیانوس هند) ذخایر بی‌شماری از انواع ماهی‌ها وجود دارد و بسیاری از کشورهای حوزه اقیانوس هند از این ذخایر بسیار بیش‌تر از صیادان فراساحل ایران برداشت می‌کنند.

محیط‌زیست: با هر نوع صید ترال مخالفیم

با وجود همه شرط‌ها برای صید ترال اما همچنان از سوی محیط زیست با این نوع روش صید هرچند با تور میانی مخالف می‌شود. مدیر حفاظت محیط زیست چابهار می‌گوید: گفته شده که تورهای ترالر اصلاح شده و به تور میانی تغییر یافته؛ ما به شیلات اعلام کردیم که اطلاعات لازم را در اختیار ما بگذارد تا مجوزها را بررسی کنیم که هنوز این اطلاعات را به ما ندادند. اشرفعلی حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌افزاید: با این وجود ما همچنان با نوع روش صید ترال مخالفیم، کشتی‌های ترال در کل دنیا منسوخ شده‌اند؛ ضمن این ‌که هرچند اعلام شده که کشتی‌های ترال با تورهای میانی به‌ صید می ‌پردازند ولی بنا به اطلاعات ما تمامی ترالرهایی که هستند تور کف ‌روب دارند.

وی تصریح می‌کند: حضور ترال‌ها علاوه‌ بر ناامنی در جامعه صیادی موجب اقدامات متقابل از سوی صیادان محلی هم می‌شود یعنی آن‌هاهم به تلافی حضورترال‌ها از تورهای محاصره‌ای برای صید ماهیان استفاده می‌کنند و با به ‌دام انداختن هر چه هست و نیست به شدت اکوسیستم دریایی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مدیر حفاظت از محیط زیست چابهار با تاکید بر منسوخ شدن صید ترال، خاطر نشان می‌کند: کشتی‌های ترال صید دور ریز زیاد دارند و پس از کشیدن تورها کشتار آبزیان و موجودات ریز و کوچک آنان را دوباره به دریا می ریزند و هیچ توجهی به حفظ محیط زیست، اکوسیستم دریایی و سایر آبزیان فاقد ارزش غذایی در دریا ندارند.

صیادان باوجود محدودیت زیاد مایل به ورود ترالرها نیستند

اما با همه این تفاسیر و محدودیت‌هایی که برای ورود کشتی‌های ترال وضع شده و با آن‌ها در صورت تخلف به گفته مدیرکل شیلات «برخورد قاطع» صورت می ‌گیرد اما باز هم صیادان زیاد مایل به ورود این کشتی‌ها نیستند. رئیس هیئت‌ مدیره اتحادیه صیادان چابهار و کنارک می‌گوید: با آنکه شروطی برای ورود کشتی‌های ترال وضع و تعیین‌شده، اما صیادان محلی زیاد تمایلی به حضور این کشتی در آب‌های ۱۰ مایلی ندارند چرا که با آنکه ذکرشده صید هدف این کشتی‌ها ماهی‌های غیرماکول است اما اولاً این ماهی‌ها همین حالا هم از سوی صیادان محلی صید و صادر می‌شوند و ثانیاً کشتی ترال هر چند محدود اما دیگر ذخایر را هم برداشت می‌کند. ناخدا افشار می‌افزاید: بااین‌حال، صیادان منتظر این ترالرها هستند و فعالیت آن‌ها را بشدت زیر نظر دارند ولی همچنان اتحادیه صیادی‌های چابهار و کنارک در حال رایزنی با سازمان شیلات برای عدم حضور این کشتی‌ها در آب‌های عمان است.