خشکسالی معادله زندگی در سیستان را برهم زده‌است/ مرحمت فرموده ما را حس کنید
شعارهایی که رنگ واقعیت نگرفت / لوله‌هایی که آبی در آن نیست / 43 در صد افراد زیر 40 سال بیکار هستند
-خبرگزاری مهر: خشکسالی حادث شده در سیستان هر چند که حکایتی 16 ساله دارد اما همواره وعده‌ها و طرح‌های متعدد دولتمردان طی سال‌های گذشته مردم سیستان را به تحمل شرایط سخت برای خروج از این بحران دلگرم نگاه داشته تا شاید به ثمر نشستن یکی از این طرح‌ها راهی به خارج از این بحران بگشاید.
به گزارش خبرنگار مهر، تا پیش از انسداد مرزهای شرقی، واردات کالا و فعالیت در مرزهای شرقی از این بابت رونق فراوانی داشت و شاید کمتر فروشنده لوازم خانگی و یا صوتی و تصویری در ایران باشد که سری به زابل نزده و یا آوازه این شهر به گوشش نخورده باشد.
بازار پر رونق فروش لوازم خانگی و همچنین امرار معاش از طریق فروش سوخت از جمله راه‌های ارتزاق بسیاری از روستائیان سیستان در گذشته بود که با وجود خشکسالی اجازه نمی‌داد تا سختی زندگی و معیشت بر خانواده آنها فشاری وارد کند.
از چند سال پیش و با اجرای طرح انسداد مرز به دلیل جلوگیری از ورود اشرار به داخل خاک جمهوری اسلامی ایران بخش عمده‌ای از روستائیان که تا آن زمان از طریق مرز ارتزاق می‌کردند تنها راه معیشت خود را از دست داده و به همین دلیل خشکسالی و بیکاری گریبان بسیاری از مردم به ویژه کشاورزان را گرفته و جلوه بیشتری از خود نشان می‌دهد.
هر چند که سال های بعد سیاست‌های دولت مبتنی‌بر فعالسازی بازارچه‌های مرزی و حتی فروش سوخت به صورت قانونی در نوار مرزی در دستور کار قرار گرفت اما در اجرای این طرح ها نیز موفقیتی حاصل نشد و نتوانست اشتغال جایگزینی برای مردم این منطقه فراهم کند.
بسیاری از مردم سیستان که قرار بود با تکیه بر طرح‌های صنعتی و اشتغالزایی که توسط دولتمردان نوید داده می‌شد از دایره خشکسالی خارج شوند امروز براین عقیده هستند که از طلا گشتن پشیمان شده اند و از مسئولان تقاضا دارند تا تنها آنها را حس کنند.
شعارهایی که رنگ واقعیت نگرفت
مردم سیستان در طی سال‌های گذشته قول‌ها و برنامه‌های بسیاری از دولتمردان شنیده‌اند که تاکنون رنگ عمل به خود نگرفته است و یا در نیمه راه به هر دلیلی ابتر مانده است.
سال 1382 خبر احداث و راه اندازی نخستین کارخانه خودرو سازی شوق و امید صنعتی شدن را برای سیستان و ایجاد مشاغل جدید زنده کرد و با وجود اینکه حتی تابلوی این کارخانه در جاده زابل نصب شد و امید اشتغال بیش از 4 هزار نفر به مردم داده شد اما هیچ وقت به سرانجام نرسید.
رئیس هیئت مدیره خودرو سازی هامون در سال 85 اعلام کرده بود: این کارخانه در زمینی به وسعت 10 هزار متر مربع با 20 درصد پیشرفت فیزیکی در شهرستان زابل در حال ساخت است و با بهره برداری از آن سالانه 50 هزار دستگاه خودور تولید و وارد بازار خواهد شد.
وی گفت: این طرح با مشارکت 30 درصدی بانک صادرات اجرا و محصولات شرکت خودروسازی هامون تحت لیسانس یکی از معتبرترین شرکت های خودروسازی اروپا محصولاتش را به بازارهای منطقه ای و جهانی صادر می‌کند.
اما این طرح هیچ گاه به ثمر نرسید و امید سیستانیان نیز به منظور صنعتی شدن خیلی زود رنگ باخت.
منطقه ویژه اقتصادی
سال 1388 ايجاد و راه اندازی منطقه ويژه اقتصادي در سيستان نیز به عنوان هديه دولت نهم به مردم این منطقه باری دیگر امید به زندگی را برای ایجاد اشتغال و شکوفایی منطقه در صدر اخبار رسانه ها قرار گرفت.
کیخا فرماندار وقت با بیان اینکه راه اندازی این منطقه ویژه اقتصادی علاوه بر توسعه پايدار در منطقه، سبب دميدن روحي دوباره در كالبد اقتصادي سیستان خواهد شد در آن زمان اعلام کرده بود: اين منطقه ويژه در 3 هزار هكتار در شهر رامشار پيش‌بيني شده و سرمايه‌گذاران در آن از معافيت مالياتي 25 ساله برخوردار مي‌شوند.
با وجود اینکه قرار بود با استقرار گمرک و دیگر ادارات خاص منطقه ویژه اقتصادی، در ترانزیت کالا از چابهار به این منطقه و بازارهای هدف، تحول عظیمی ایجاد کند و بازارهای هدف در کشورهای افغانستان و پاکستان و ترانزیت کالا به آسیای میانه را مورد هدف قرار دهد اما این تیرهم خیلی زود به سنگ خورد.
هر چند که مراحل تصویب منطقه ویژه اقتصادی سیستان در دولت، مجلس شورای اسلامی و حتی شورای نگهبان پایان یافت و قرار بود با سرمایه‌گذاری تجار ایرانی و افغان در این منطقه، زمینه‌های فرآوری صنایع غذایی و صادرات انرژی فراهم می‌شود اما هنوز این منطقه در حد دو خیابان با تعدادی مغازه رها شده و حتی از یک مغازه عرضه خوار و بار نیز محروم است چه برسد به حضور بازرگانان داخلی و خارجی!
طرحی که متراژش افزایش یافت
انتقال آب به مزارع سیستان از طریق لوله کشی نخستین بار در دولت نهم مطرح شد و به عنوان هدیه این دولت به مردم سیستان لقب گرفت.
سابقه پیشنهاد این طرح توسط متخصصان سیستانی به ۱۵ سال قبل بر می‌گردد و این طرح در دولت دهم و با همت نمایندگان وقت سیستان به ویژه دکتر کیخا با تجهیز یک هزار و 200 هکتار از اراضی در سفر دوم رییس جمهور دولت نهم با تصویب بودجه مستقل به مرجله اجرا در آمد.
با وجود اینکه طرح آبرسانی توسط لوله به مزارع سیستان تا کنون بهره ای در بر نداشته است اما به عنوان یکی از مهمترین مصوبات دولت یازدهم در فروردین ماه سال جاری به میزان 46 هزار هکتار باری دیگر از طرف دکتر روحانی به مردم سیستان نوید داده شد.
مردم سیستان هر چند از افزایش میزان متراژ این طرح توسط دکتر روحانی خوشحال شدند اما سابقه طرح قبلی که هنوز برای کشاورزان بلااستفاده مانده است خاطره خوشایندی در ذهنشان تداعی نکرد.
لوله‌هایی که آبی در آن نیست
نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی در همین رابطه در گفتگو با مهر اظهار داشت: آبرسانی به مزارع استان از طریق لوله کشی و از چاه نیمه ها به منظور جلوگیری از هدر رفت آب پروژه بسیار منطقی و کارآمدی است اما این طرح در طی سالیان گذشته بلا استفاده مانده است.
حلیمه عالی در گفتگو با مهر اظهار داشت: بیش از یک هزار و 200 هکتار از اراضی کشاورزی سیستان در دولت گذشته لوله کشی شد اما با وجود اینکه این طرح به اتمام رسیده است اما قابل بهره برداری نیست.
وی افزود: متاسفانه خط اتصال این شبکه به چاه نیمه ها به طول 4 و نیم کیلومترکه قرار بود با اعتبار 12 میلیارد تومان اجرا شود هنوز بر روی زمین مانده است و وزارت نیرو در راستا به تعهدات خود عمل نکرده است.
عالی ابراز داشت: مقرر بود تا مبلغ 6 میلیارد تومان از محل اعتبارات استانی و مبلغ 6 میلیارد تومان از محل اعتبارات وزارت نیرو برای اتصال این شبکه به چاه نیمه‌ها هزینه شود که هنوز این اتفاق رخ نداده و تمامی یک هزار و 200 هکتار از اراضی کشاورزی مجهز به لوله کشی و سیستم آبرسانی محروم از این مزیت هستند.
وی گفت: با وجود یک سال از روی کار آمدن دولت یازدهم علاوه بر مکاتبات لازم اعتراضات زیادی نیز انجام شده است اما تاکنون توجهی به این موضوه نشده است.
جشنی که برپا نشد
مردم سیستان و بلوچستان طی سالیان گذشته به واسطه وعده‌ها امیدهای فراوانی را در دل خود زنده کرده‌اند و شاید هنوز به یاد دارند که در فروردین ماه سال 90 قرار بود رقم 40 هزار شغل در استان سيستان و بلوچستان به 80 تا 100 هزار شغل تبديل شود و به عنوان نخستین استان در كشور جشن ريشه‌كن كردن بيكاري برپا شود؟
توسعه بندر چابهار و ایجاد راه ترانزیتی بندر به مرز میلک، احداث اتوبان زاهدان-زابل، بر افروختن مشعل گاز در زابل و زاهدان و احداث 100 کارخانه در سراسر استان از جمله وعده‌هایی بود که بارها از طریق رسانه ملی نوید زندگی توام با رفاه را برای مردم به همراه داشت و در طی سال های گذشته مردم سیستان با آن امیدوار بودند.
عدم اجرای این طرح ها نه تنها کام مردم سیستان را شیرین نکرد بلکه به گفته نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی موجب شده تا شهر های زابل و زهک در زمره چهار شهر نخست بیکار ایران جای گیرند و نرخ بیکاری 42 درصد و فقر کام مرد سیستان را تلخ کند.
حلیمه عالی بیان داشت: خشکسالی اکنون مردم سیستان را در تنگنای شدید معیشتی قرار داده است و تنها راه نجات سیستان و بقای حیات مردمان این منطقه تامین حقابه ای است که رییس جمهور محترم 29 بهمن ماه سال گذشته قول داد و اظهار داشت که در حال عقد قرار دادی راهبردی با کشور همسایه هستند.
انتقال آب دریای عمان به سیستان
طرح انتقال آب از دریای عمان به سیستان نیز از جمله طرح هایی بود که در سفر استانی سوم احمدی‌نژاد به سیستان و بلوچستان تصویب و حتی بودجه مطالعاتی آن در لایحه بودجه 92 در نظر گرفته شد.
آبان ماه سال 92 استاندار سابق سیستان و بلوچستان در آخرین روزهای ماموریتش خبر از شروع قریب الوقوع این پروژه داد و باری دیگر با انتشار این خبر توانست کمی از درد های مردم سیستان را مرهم بخشد.
هر چند گه گفته می‌شود این انتقال آب تنها جهت آب شرب و صنعتی صرفه دارد و برای کشاورزی مناسب نیست اما مردم سیستان را امیدوار کرد تا با اجرای این طرح، وابستگی آب شرب منطقه به چاه نیمه ها کاهش یابد و از آب چاه نیمه ها بتوانند برای تشنگی و ادامه حیات و بقای محصولات خود بهره بگیرند اما این طرح نیز همچون امید های دیگر در دل مردمان سیستان خیلی زود رنگ باخت.
حال که دولت رخت نو بر تن کرده است باقر کرد معاون عمرانی استاندار سیستان و بلوچستان در این رابطه می گوید: این طرح شاید از نظر فنی و مهندسی قابل اجرا باشد اما به هیچ وجه به صرفه اقتصادی نیست و لذا نباید امید داشت که این پروژه در دولت یازدهم دنبال و یا به اجرا دربیاید.
43 در صد افراد زیر 40 سال بیکار هستند
نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در حال حاضر اغلب مردم سیستان به دلیل اشتغال به صیادی، دامپروری و کشاورزی با خشک شدن هامون بیکار شده‌اند اظهار داشت: بیکاری مردم موجب افزایش نا هنجارهای اجتماعی و سرقت و خالی شدن روستا ها از سکنه شده است.
سید باقر حسینی در گفتگو با مهر گفت: وقتی تالاب خشک شد بسیاری از مردم به مبادلات مرزی روی آوردند اما با کشیدن دیوار مرزی این مبادله هم سخت و قطع شد هر چند که قرار بود در کنار دیواربازارچه مرزی احداث شود اما فعال نشد.
وی افزود: متاسفانه مهاجرت مردم در سال های اخیر بی سابقه بوده است هر چند سال 1351 هم به مدت 6 ماه دریاچه خشک شد و شاهد مهاجرت بسیاری از مردم بودیم اما خیلی ادامه نیافت و به شدت امروز نبود.
حسینی بیان داشت: در سال 70 بیش از 600 میلیارد تومان از درآمد مردم از طریق تالاب هامون تامین می شد اما بعد از خشکسالی به معیشت مردم توجه نشد و شرایط زندگی هر روز سخت تر شد.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه بالاترین درصد بیکاری را در سیستان شاهد هستیم به گونه ای که 43 درصد افراد زیر 40 سال در حال حاضر بیکار هستند.
تغییر معادله زندگی
در حال حاضر خشکسالی وطوفان های شن در طی سال های گذشته معادله زندگی در سیستان را بهم زده است به گونه ای که جراحان مغز دنیا با قدمت 5 هزار سال اکنون از بیماری سل رنج می برند و غلظت گرد و غبار با عبور از مرز بحران چشم های بسیاری از مردم را بر روی زندگی بسته است.
سیستان که به عنوان انبارغله ایران در سالیانی نه چندان دور نان و قوت مردم ایران را تامین می کرد حال نان ساکنانش آجر شده و موجب شده تا مرمانی که نام خودکفا را یدک می کشیدند برای افزایش سهمیه آرد و یا قرار گرفتن در لیست کمیته امداد دست نیاز به سوی دولتمردان بلند کنند.
پهنه دریاچه هامون که روزگاری محل جولان بیش از 100 هزار گاو از نژاد سیستانی بود حال در معرض انقراض قرار گرفته است و شن های روان گله های دام را به نابودی کشانده است.
طوفان های شن به قدری نفس کشیدن را در این منطقه سخت کرده است که بسیاری از مردم می گویند از طلا گشتن پشمیان شده ایم مرحمت فرموده ما را حس کنید.
مدت مدیدی است که طبیعت با مردم این دیار قهر کرده است و حتی خورشید نورش را در پشت غبار گرد و خاک از مردم این منطقه دریغ می کند.
این روزها سرود زندگی در سیستان به زوزه باد ختم می شود و رحمت خداوند به بارش خاک و با این وجود این همه مصیبت مردم صبوراین منطقه به جز تخفیف در هزینه برق و مالیات خواسته دیگری از دولت ندارند.
مردم سیستان از دولتمردان می خواهند تا زندگی در دمای 50 درجه را در حالی که در و پنجره ها را برای جلوگیری از نفوذ شن های روان بسته اند و کولر های آبی آنها به دلیل مدفون شدن در انبوهی از ماسه از کار افتاده است حس کنند.
آنها می خواهند تا حال که حق حیات آنها در پشت سد های ناملایمات کشور همسایه تبخیر می شود دولت از حق خودش در دریافت پول برق بگذرد و برای مردمانی که بیکار هستند مالیاتش را ببخشد.
