ناامیدی کشاورزان از دولت تدبیر و امید/ خرمای سیستان و بلوچستان؛ مشهور اما گمنام!

سیستان و بلوچستان بیشترین سطح زیرکشت خرما در کشور را به خود اختصاص داده است اما عدم حمایت دولت و نبود صنایع تبدیلی و بسته بندی باعث شده است تا نامی از این استان در بازارهای داخلی و خارجی شنیده نشود.
به گزارش پاپایا، استان سیستان و بلوچستان بیشترین سطح زیرکشت خرما در کشور را به خود اختصاص داده و از گذشته های بسیار دور خاستگاه اصلی خرما بوده است، اما نامی از این استان در بازارهای داخلی و خارجی شنیده نمی‌شود.

کشاورزان سیستان و بلوچستان با وجود مرزهای طولانی با کشورهای پاکستان و افغانستان و دسترسی به تنها بندر اقیانوسی کشور، از نداشتن صنایع تبدیلی، سردخانه، امکان بسته بندی و فروش محصولات کشاورزی رنج می برد تاجایی که خرمای این استان به دلیل بسته بندی در سایر استان ها، گاهی به نام خرمای بم شناخته و حتی با نام خرمای ایرانی به کشورهای دیگر صادر می‌شود.
سالهاست باغ داران سیستان و بلوچستان خواستار ایجاد صنایع بسته بندی و فرآوری خرما در این استان مرزی کشور هستند تا علاوه بر اشتغالزایی مناسب موجب بهبود وضعیت معیشتی باغداران و تولید کنندگان خرما شود که عموما از قشر ضعیف اجتماع هستند و همچنین راهی برای تشویق سایر بیکاران استان برای گرایش به تولید و فراوری این محصول با ارزش باشد.
بسیاری از مردم جنوب استان شش ماه از سال را در نخلستان‌ها پر بار منطقه، برای تولید خرمایی مرغوب سپری می‌کنند. “هامین” شاید برای گوش بسیاری از ایرانیان آشنا نباشد اما این کلمه در زبان بلوچی به معنای فصل برداشت خرما در سیستان و بلوچستان است که کشاورزان در دمای بین 45تا 50درجه‌ای جنوب شرق کشور کار برداشت خرما را انجام می‌دهند.

“همچنینهامین” را می‌توان به فصل برنج کاری در شمال کشور تشبیه کرد که در طول سالها با آداب و رسوم مردم عجین شده است به گونه ای که بسیاری از مردم بلوچستان خاطرات کودکی خود را در زیر درختان خرما رقم زده‌اند.

در همین راستا خبرنگار ما سری به شهرستان های مختلف سیستان و بلوچستان زده است تا مردم را با مشکلاتی که برای کشاورزان و خرماکاران سرزمین نخل و آفتاب آشنا کند.

این ویژگی‌های خاص خرما بلوچستان را منحصر به فرد کرده است

پیر محمد رئیسی از خرماکاران نمونه و قدیمی قصرقند در گفت و گو با خبرنگار پاپایا، اظهار داشت: خرما به علت داشتن ارزش غذایی بالا در بحران های گوناگونی چون سیل، زلزله، جنگ و خشکسالی استفاده های بسیاری دارد، که در این میان خرماهای مناطق مختلف استان سیستان و بلوچستان جزء محصولاتی هستند که از کیفیت بالا، ماندگاری طولانی و حفظ حالت اولیه در زمان طولانی برخوردارند که این ویژگی‌های خاص خرما بلوچستان را منحصر به فرد کرده است.

وی ادامه داد: با توجه به خشکسالی های چند سال گذشته و بحران کم آبی در استان، خرما به دلیل ویژگی های منحصر به فرد و تحمل شرایط نامساعد جوی و کم آبی مورد استقبال بیشتری قرار گرفته است اما دولت هیچ اقدام حمایتی از نخل کاران انجام نداده است تا جایی که از کشاورز 60 ساله تا جوانانی که کمتر از پنج سال مشغول به کشت خرما هستند نا امید شدند.

شیرینی خرمای سیستان و بلوچستان به کام دلالال

رئیسی با اشاره به مصارف گوناگون خرما در صنایع تبدیلی، بیان کرد: محصول خرما در صنعت مصارف بسیاری دارد که در صورت حمایت دولت و بخش خصوصی میتوان از این میوه با ارزش شیره خرما، شهد خرما، قند مایع، سرکه خرما، کلمپه خرما، حلوای خرما، چیپس، لواشک، شکلات، سس، رب، کمپوت و مارمالاد تهیه کرد.

وی با تاکید بر این مطلب که خرما محصولی شگفت انگیز است، افزود: خرما درختی است بهشتی که میتوان از تمامی قسمت های آن استفاده مفید برد به گونه ای که حتی از ضایعات آن هم میتوان در ترکیب خوراک حیوانات اهلی و از برگ آن در ساخت صنایع دستی چون جارو، انواع ظروف بافتنی، حصیر و از تنه و چوب خرما در کارخانه های کاغذسازی و همچنین پوشش ساختمان ها و پل ها استفاده کرد.

 

این کشاورز نمونه با اشاره به آغاز فصل برداشت محصول خرما و عدم حمایت دولت از کشاورزان، تصریح کرد: این روزها نخل کاران جنوب استان مشغول برداشت محصول خرمای خود هستند اما به دلیل نبود صنایع بسته بندی، تبدیلی و حتی سردخانه برای نگهداری، مجبور هستند که حاصل دسترنج یک ساله خود را با قیمتی ارزان و به بصورت فله ای به دلالان دیگر استان ها و کشورهای حاشیه خلیج فارس بفروشند تا با برند آنان وارد بازار شود.

مرگ کشاورزی استان در سایه بی تدبیری دولت

دوشنبه روچکار کشاورز نمونه شهرستان سرباز در گفت و گو با خبرنگار ما با اشاره به کیفیت بالای خرمای بلوچستان، اظهار کرد: محبوب‌ترین و پر مصرف‌ترین خرما در بین مردم سرباز و حتی دیگر مناطق کشور، خرمای مضافتی است که بیشترین سهم کشت نخلستان های شهرستان را به خود اختصاص داده است.

وی با بیان این مطلب که 70 رقم خرما در سیستان و بلوچستان تولید می شود، افزود: نخلستان های فراوان استان سیستان و بلوچستان به صورت کلی زیر کشت گونه های گوناگونی از خرما همچون هلیله، شکری، نگار، کروچی، مضافتی و ربی است.
روچکار با اشاره به مشکلات فراوان نخل کاران استان و عدم حمایت دولت از کشاورزان، تاکید کرد: کشاورزی استان در حالی زیر سایه بی تدبیری دولت در حال نابودی است که با سرمایه گذاری دولتی و یا حمایت از بخش خصوصی میتوان بسیاری از مشکلات کشاورزان را حل کرد اما تاکنون حمایت خاصی از خرماکاران نشده است به گونه ای که نه تنها نمیتوانیم محصولات خرمای خود را فراوری کنیم بلکه به دلیل نبود سردخانه های و کارگاه های بسته بندی مجبور به فروش محصول خرما به قیمتی بسیار پایین هستیم.

وی با اشاره به برخی راه های نجات کشاورزی استان، اظهار داشت: فراهم کردن زمینه خرید توافقی خرما برای حذف و یا کم رنگ کردن حضور دلالان سود جو و همچنین پرداخت وام‌های کم بهره و طولانی مدت برای ساخت سردخانه، کارگاه های بسته‌بندی و صنایع فراوری خرما برای تولید محصولات مرتبط و مطرح کردن این موضوع در کمیسیون کشاورزی مجلس توسط نمایندگان استان را تنها راه نجات خرمای سیستان و بلوچستان است.

نبود کارگاه های بسته بندی و فراوری بزرگترین مشکل خرمای سیستان و بلوچستان
در همین رابطه مدیر جهاد کشاورزی شهرستان قصرقند در گفتگو با خبرنگار پاپایا، با اشاره به آغاز فصل برداشت خرمای در سیستان و بلوچستان، اظهار داشت: خشکسالی های اخیر در جنوب استان، نبود سردخانه و کارگاه فرآوری و بسته بندی خرما سبب شده است تا تعدادی از کشاورزان پیش از موعد مقرر محصول خود را با قیمت ارزان و به ازای هر خوشه پنج هزار تومن به واسطه ها بفروشند.
محمد رفیع دهواری با تاکید بر این مطلب که بزرگترین مشکل کشاورزان نبود سردخانه و کارگاه بسته بندی خرماست، افزود: وزن هر خوشه خرما مضافتی به طور تقریبی حدود 10کیلو است که اگر مرکز فراوری این محصول در شهرستان وجود داشت، کشاورزان میتوانستند خرماهای خود را پس از بسته بندی با قیمت بیشتری روانه بازار کنند.
وی تصریح کرد: واسطه ها پس از خرید خوشه های خرمای مضافتی شهرستان قصرقند، آنها را برای فروش به استان های آذربایجان شرقی، غربی و کرمانشاه صادر می کنند تا پس از نگهداری در سردخانه های آن استان ها فرآوری و بسته بندی می شود.