نقش زبان مادری در انتخابات مجلس در ایران

بیات اضافه می​کند: «مسئله زبان مادری و تدریس آن در مدارس تا به حال به اشکال مختلف در صحن مجلس طرح گشته ولی تاکنون به یک مسئله و یا خواسته عمومی نمایندگان تبدیل نشده است. آقای روحانی هم با این موضوع جدی برخورد نکرد. روحانی به مردم تبریز قول داد که مردم آذربایجان فرهنگستان خواهند داشت، اصول ۱۵ و ۱۹ قانون اساسی را اجرا خواهند کرد. نخبگان آذربایجانی، شاعران و نویسندگان (در تدوین مطالبات) فعالیت کرده بودند و روحانی مطالبات آنان را قبول کرد، ولی پس از روی کارآمدن او این افراد تجزیه‌طلب خوانده شدند.»
لطیف ایزدی، روزنامه‌نگار و مدیر مسئول تارنمای “اولکامیز” در استان گلستان، حیدر بیات، شاعر و دین پژوه آذربایجانی مقیم قم و محمد رئوف قادری، نماینده کرد در مجلس پنجم و ششم که مسئولیت مشاور رئیس مجلس در امور کردها و اهل سنت را نیز برعهده داشت، با دویچه وله درباره زبان مادری و انتخابات پیش روی مجلس در ایران صحبت کردند.
به نظر لطیف ایزدی که به ترکمنی و فارسی می​نویسد، زبان مادری در کارزار انتخاباتی حداقل به عنوان یک مطالبه نقشی ندارد. او می​گوید: «با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید زمینه برای تدریس زبان کردی در دانشگاه​های کردستان فراهم شد. در ترکمن​صحرا صاحبنظران بر سر یک الفبای واحد ترکمنی فعلا اختلاف نظر دارند ولی این امید هست که در مجلس آینده زمینه جهت تدریس آموزش زبان مادری مخصوصا در مقطع ابتدایی دبستان برای ترکمن​ها هم فراهم آید.»

• به کانال تلگرام دویچه وله فارسی بپیوندید!

تاثیر مثبت سخنرانی​ها به زبان مادری در کسب آرا

مدیر مسئول “اولکامیز” در ادامه درباره تاثیر زبان مادری در آرا رای دهندگان یادآور می​شود: «نامزدهای محلی و قومی به زبان مادری خود با مخاطبان ارتباط برقرار می​کنند. کاندیداهای ترکمن به زبان ترکمنی سخنرانی می​کنند. در بروشورهای تبلیغاتی از اشعار ترکمنی استفاده می​کنند. در روستاها و شهرهای ترکمن​نشین اهالی بیشتر به زبان مادری صحبت می​کنند و سخنوری و صحبت به زبان مادری در کسب آرا تاثیر خوبی دارد.»

بیشتر بخوانید: مشارکت کردها و ترکمن‌ها در انتخابات چگونه خواهد بود؟

ایزدی همچنین تصریح کرد “مردم به عقلا رای می​دهند نه به تندروها” و “انتخاب عقلا” به گفته ایزدی قدمی است در جهت عملی شدن اصول معوقه ۱۵ و ۱۹ قانون اساسی مربوط به زبان مادری.

حیدر بیات شاعر و دین​پژوه آذری مقیم قم برخلاف ایزدی خوشبین نیست. بیات می​گوید نامزدهایی که مطالبه تدریس زبان مادری را طرح می​کردند از طرف شورای نگهبان رد صلاحیت شده​اند. وی تاکید می​کند: «هویت‌طلبان آذربایجان می​خواستند به کاندیداهای مستقلی که در عرصه محیط زیست، اقتصاد و در دفاع از هویت خود برنامه​هایی داشتند، رای دهند. اما نمایندگان آنها رد صلاحیت شدند و اینان بسیار ناامید گشته​اند.»

بیات اضافه می​کند: «مسئله زبان مادری و تدریس آن در مدارس تا به حال به اشکال مختلف در صحن مجلس طرح گشته ولی تاکنون به یک مسئله و یا خواسته عمومی نمایندگان تبدیل نشده است. آقای روحانی هم با این موضوع جدی برخورد نکرد. روحانی به مردم تبریز قول داد که مردم آذربایجان فرهنگستان خواهند داشت، اصول ۱۵ و ۱۹ قانون اساسی را اجرا خواهند کرد. نخبگان آذربایجانی، شاعران و نویسندگان (در تدوین مطالبات) فعالیت کرده بودند و روحانی مطالبات آنان را قبول کرد، ولی پس از روی کارآمدن او این افراد تجزیه‌طلب خوانده شدند.»

رئیس جمهور هم در انتخابات به ترکی حرف می​زند

بیات در ادامه گفت‌وگو با دویچه وله درباره نقش زبان مادری در کارزار انتخاباتی توضیح می​دهد: «نامزدهای انتخابات در آذربایجان به ترکی سخنرانی می​کنند. اگر ترکی صحبت نکنند نمی​توانند ارتباط برقرار کنند. کاندیدایی که به ترکی حرف نزند مورد پذیرش مردم هم نیست. مسئله هویت‌طلبی در جامعه آذربایجان به امر مهمی تبدیل شده است. هژمونی زبان ترکی در آذربایجان به گونه​ای است که حتی چهره​های سراسری چون رئیس جمهور هم وقتی به آذربایجان می​آیند، سعی می​کنند از حیدربابا [منظومه‌ای به ترکی آذری از محمدحسین شهریار] شعری بخوانند و یا به ترکی حرف بزنند. بخش عظیمی از روستاهای آذربایجان که آرا بالایی هم دارند اصلا فارسی بلد نیستند و نامزدها مجبورند به ترکی حرف بزنند.»

بیشتر بخوانید: افتتاح بنیاد فرهنگی در تبریز به‌جای فرهنگستان زبان ترکی آذری

به گفته بیات که به زبان ترکی آذری شعر می​گوید، مراسم تجلیل از روز جهانی زبان مادری در ایران هم برگزار می​شود، ولی برگزاری این مراسم​ها مرتبط هست با فضای عمومی و امنیتی کشور: «زمانی که فشار امنیتی کمتر است، این مراسم بیشتر می​شوند و زمانی که فشار امنیتی بیشتر است این مراسم کمتر می​شوند. تجلیل از روز جهانی زبان مادری در ایران بیشتر شکل سمبولیک و نمادین دارد و برای برجسته کردن مسئله زبان مادری مطرح می​شود.»

بیات در ادامه می​گوید مردم آذربایجان دیگر نیازی به طرح نمادین این مسئله ندارند زیرا هزاران نفر در مورد زبان مادری کار می​کنند، شعر می​سرایند، مقاله می​نویسند و مطلب تولید می​کنند. حیدر بیات نتیجه می​گیرد که “مسئله زبان مادری در آذربایجان از مرحله نمادین و سمبولیک گذر کرده و به مرحله تفکر، اندیشه و تولید رسیده” است.

انتخابات گامی در جهت عملی​شدن مطالبه زبان مادری

محمد رئوف قادری نماینده کرد در دوره​های پنجم و ششم مجلس شورای اسلامی است. شورای نگهبان صلاحیت او را این بار برای دوره دهم انتخابات مجلس تائید نکرد. وی می​گوید در دوره پنجم مجلس عضو اقلیت اصلاح‌طلب مجلس بوده و در دوره ششم مسئولیت مشاور رئیس مجلس در امور کردها و اهل سنت را برعهده داشته است.

این نماینده اسبق مجلس به دویچه وله می‌گوید: «من وظیفه خود می​دانستم که نظام سیاسی کشور را کمک کنم که جرئت اجرای اصول معوق مانده و اجرایی نشده ۱۵ و ۱۹ قانون اساسی را داشته باشد. اما متاسفانه لایه​های سیاسی در بدنه قدرت کشور وجود دارند که گرچه قانون اساسی را هم قبول دارند ولی در میدان عمل تمایلی به اجرای آن ندارند. من اعتقاد داشتم که مطالبات اقلیت​های قومی و مذهبی باید به یک استراتژی سیاسی کشور تبدیل شود.»

محمد رئوف قادری می​گوید در کارزارهای انتخاباتی دوران محمد خاتمی، اکبر هاشمی رفسنجانی، مهدی کروبی و حسن روحانی موفق شده است بیاینه و مطالبات اقلیت​ها را تدوین کند: «زمانی​که این بیانیه​ها تبدیل به مطالبات اقوام و مذاهب شد، رئیس جمهور فعلی رسما آن را [بیانیه ۱۰ ماده​ای اقوام و ادیان] پذیرفت و این موضوع به گفتمان همه اقلیت​های دینی و مذهبی کشور تبدیل شد. در یکی از این بندها اشاره می​شود به زبان مادری.»

بیشتر بخوانید: آغاز به کار دانشکده زبان و ادبیات کردی در استان‌های کردزبان

این نماینده مجلس پیشنهاد می​کند، دولت روحانی با اراده قاطع و جدی سعی کند بیانیه ۱۰ ماده​ای را عملیاتی کند. به اعتقاد قادری، «برای زبان مادری حتما باید برنامه ریزی شود. بودجه اختصاص یابد و کتاب​ها و روش​های تدریس آن باید تامین بشود. ما امیدوار هستیم که دولت در آینده تلاشش را بکند و خوشحال می​بودیم که اگر نیروهای قومی و مذهبی که به مطالبات اعتقاد دارند به مجلس راه پیدا می​کردند و دولت را در این راه کمک می​کردند.»

به گفته این نماینده اسبق مجلس، اکثر مطالبه​گران حقوق زبان مادری رد صلاحیت شدند. به رغم آن وی توصیه می​کند که از میان کاندیداهای موجود باید به کسانی که به حقوق مردم اعتقاد داشته باشند، رای داد. محمد رئوف قادری خوشبین است که این موضوع در آینده به حل مشکل زبان مادری در ایران کمک کند.

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا