سدی که سد راه حیات طبیعت چشم‌نواز دشتیاری شد/ اینجا آب شرب احشام و انسان یکی است
منطقه دشتیاری منطقهای وسیع است که از قدیمالایام تنها محل ارتزاق مردم صبور و بی‌ادعای این سامان بوده و در هر آبادی و روستاها (هوتگ) گودال‌های جمع‌آوری آب سطحی و باران توسط اهالی برای ذخیره آب حفر شده است که به زبان محلی هوتگ می‌گویند که آب شرب و مصرف اهالی و حیوانات از آن تامین شده است.
منطقه دشتیاری چابهار که روزی طبیعت بکر آن منظره‌ای چشم‌نواز را نمایش می‌داد، امروز با بحران خشکسالی دست و پنجه نام میکند.
به گزارش کمپین فعالین بلوچ به نقل از فارس، دشتیاری یکی از مناطق مهم در چابهار است که خاکی حاصلخیز و زرخیز دارد، زنده بودن دشتیاری وابسته به جریان آب رودخانه کاجو است و سال‌هاست که رودخانه کاجوی قصرقند واژهای نام آشنا برای مردم دشتیاری است که با شنیدن نام آن امید زندگی در قلبها موج میزند.
منطقه دشتیاری منطقهای وسیع است که از قدیمالایام تنها محل ارتزاق مردم صبور و بی‌ادعای این سامان بوده و در هر آبادی و روستاها (هوتگ) گودال‌های جمع‌آوری آب سطحی و باران توسط اهالی برای ذخیره آب حفر شده است که به زبان محلی هوتگ می‌گویند که آب شرب و مصرف اهالی و حیوانات از آن تامین شده است.
رودخانه کاجو اغلب سالی دو یا سه مرتبه طغیان میکرد و زمین‌های حاصلخیز کشاورزی و هوتگ‌های محل ذخیرہ آب مصرفی را سیراب میکرده اما اکنون به رویا تبدیل شده است.
رویش درختان چش، کنار، کهیر، کلیر و باغات خرما علاوه بر اشتغال و درآمدزایی برای روستانشینان و علوفه دام‌ها، صفای خاصی به طبیعت زیبای منطقه بخشیده بود.
وجود انواع حیوانات وحشی و انواع پرندگان چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می کرد ناگفته نماند هنگامی بارندگی و سیلاب کاجو، آب از طریق جو و آبراهه‌های احداثی مردم (کانال‌های سنتی ومحلی) آب رودخانه از نخستین روستا تا آخرین روستای نزدیک دریا یعنی کلانی می‌رسید که نیازی به احداث سد بر روی کاجو نبود.
متاسفانه احداث سد جگرکوه بعدها به زیردان تغییر نام پیدا کرد بدون رضایت مردم و عدم استفاده از رای و نظر و تجربیات ساکنین دشتیاری بر روی رودخانه کاجو در حوزه استحفاظی شهرستان قصرقند احداث و برای رهاسازی و استفاده شرب و کشاورزی پایین تعریف شده است.
از افتتاح سد زیردان در تیرماه سال ۱۳۹۰ تاکنون تمامی آب باران‌های فصلی در پشت این سد ذخیره و در حال تبخیر است ولی متاسفانه مردم و طبیعت خشک دشتیاری حق استفاده از آن را ندارند و در گرمای ۴۵ تا ۵۰ درجه تابستان آب سد بخار می‌شود و هیچ سودی برای مردم منطقه ندارد.
در حال حاضر به خاطر عدم اجرای خط انتقال پایین دست برای شرب و کشاورزی آب هیچ گونه استفادهای برای مردم منطقه ندارد و کشاورزی که تنها شغل مردم و منبع امرار معاش بود از بین رفته است و جنگل‌های زیبا و باغات و همچنین حیات وحش منطقه منقرض و نابود شده و از بین رفته و از درختان زیبا جز آثار خاشاکی نمانده است اگر چنانچه برای این معضل فکری اساسی نشود تا چندسال آینده به علت گردوخاک و وجود شن روان حیات در این منطقه ناممکن و بیشتر روستاها خالی از سکنه می‌شود.
استفاده همزمان آب توسط احشام و مردم در منطقه دشتیاری چابهار
عضو شورای اسلامی شهرستان چابهار و رئیس شورای اسلامی بخش پلان گفت: شرایط زندگی در روستاهای دشتیاری، پلان و مرکزی قبل از احداث سد زیردان بهتر بود و مردم خواهان برگشت به ۱۰ سال قبل هستند تا اندک آب باران به زمین‌ها و هوتگ های آنان برسد.
شهبخش گرگیج افزود: احداث هوتگ نگهداری آب توانایی تامین حداقل یک سال آب را دارند و تاثیر فراوانی در تامین آب شرب و کشاورزی مردم داشتهاند.
وی بیان کرد: اگر سد زیردان نبود با هر بارندگی در طول سال و طغیان رودخانه کاجو قصرقند هوتگ‌ها پر از آب میشد و تا یک سال نیازی به آب نبود.
وی ادامه داد: آب در دشتیاری حکم طلا را دارد، متاسفانه مسئولان به بهانه نبود اعتبار مشکلات مردم را در زمینه تامین آب دوچندان کرده اند.
این مسؤول گفت: چطور طرح‌های کلان با اعتبارات میلیاردی توسط دولت در شهرستان چابهار در حال اجرا است ولی برای تامین امکانات و نیازهای اولیه مردم و تامین آب شرب و آشامیدنی و اجرای خط انتقال آب از سد زیردان به روستاها اعتباری نیست.
وی بیان کرد: زندگی بدون آب مردم در کنار اقیانوس و آب‌های بی‌کران دریا هیچ توجیهی ندارد و باید مسؤولان هر چه سریعتر با اختصاص اعتبار لازم برای احداث آب شیرین کن و انتقال آب به تمامی روستاهای شهرستان چابهار اقدام می‌کنند.
رئیس شورای اسلامی بخش پلان گفت: مردم روستاهای چابهار از آب (هوتگ) یا گودال استفاده می‌کنند که این آب هم توسط انسان و هم حیوانات اهلی و وحشی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گرگیج گفت: هزاران نفر مردم ساکن در روستاهای دشتیاری در شبانه‌روز فقط ۱۵ لیتر آب سهمیه دارند و این اصلا نمیتواند برای نیاز مردم کافی باشد و بتواند برای شرب، استحمام و شستشو استفاده کند.
